Eerst even dit: Zet het idee dat er 'iets mis met u moet zijn' om naar een psycholoog te gaan uit uw hoofd. Dit is niet zo.
Als u een gebroken been hebt, dan gaat u naar het ziekenhuis. Als u last hebt van psychische klachten, dan gaat u naar een psycholoog. Beschouw therapie als een manier om met uw problemen en angsten aan de slag te gaan. Met welke klachten gaat u naar een psycholoog? Hieronder ziet u een aantal voorbeelden. Dit is geen volledig overzicht.
Angstklachten
Iedereen is wel eens bang. Gelukkig maar, want angst waarschuwt
u voor gevaar. U schrikt bijvoorbeeld als u een brandlucht ruikt.
Uw lichaam maakt zich klaar voor actie zodat u snel het vuur kunt
blussen of kunt vluchten. Dit is een gezonde reactie.
Maar wat als u zich angstig voelt in situaties waarbij er eigenlijk
geen gevaar dreigt? Bijvoorbeeld wanneer u een gesprek voert, of
wanneer u alleen buiten bent. Of u maakt zich vreselijke zorgen
over van alles en nog wat. Dan kan de angst u in de weg gaan
staan.
Paniek
Iemand met een paniekstoornis heeft regelmatig paniekaanvallen.
Dat betekent dat u onverwacht overvallen wordt door een plotselinge
golf van intense angst of intens onbehagen.
Als u een paniekaanval hebt, kunt u het gevoel krijgen dat u gek
wordt, de controle verliest of doodgaat. Ook kunt u het gevoel
krijgen los van uzelf te staan. U krijgt acute lichamelijke
klachten, zoals hartkloppingen, koude rillingen, misselijkheid,
zweten, trillen, druk op uw borst of een gevoel van ademnood of
verstikking.
Als u een keer een paniekaanval hebt gehad, bent u daarna vaak bang
dat u nog zo'n aanval krijgt. Ook kun u situaties gaan vermijden
waarin u verwacht weer een nieuwe paniekaanval te krijgen, zoals
bijvoorbeeld lichamelijke inspanning of onbekende situaties.
Dwangklachten
Iemand met een dwangstoornis heeft last van dwanggedachten (obsessies) en/of dwanghandelingen (compulsies). Omdat deze vaak in combinatie voorkomen, wordt een dwangstoornis ook wel een Obsessieve-Compulsieve Stoornis genoemd.
Dwanggedachten zijn steeds terugkerende gedachten of beelden. U weet meestal wel dat het vreemde en irrationele gedachten zijn, maar u kunt ze niet onderdrukken. Daardoor kunnen dwanghandelingen ontstaan. Dit zijn handelingen die u voor uw gevoel steeds weer moet uitvoeren, bijvoorbeeld om uw dwanggedachten te stoppen.
Deze gedachten en/of handelingen nemen veel tijd in beslag en zorgen voor serieuze problemen in uw dagelijks leven.
Depressie
Normaal gesproken wisselt de stemming door de dag heen voortdurend, soms zelfs binnen een paar minuten. Eerst voelt u zich vrolijk, dan verdrietig, vervolgens tevreden en dan weer somber. Sombere gevoelens kunnen ook langer aanhouden: ieder mens heeft wel eens een dip. Zo'n sombere bui kan allerlei oorzaken hebben (zoals een ruzie of vermoeidheid) en verdwijnt meestal vanzelf, na een paar uur of een paar dagen.
Een sombere bui kan ook nog langer aanhouden. Bijvoorbeeld wanneer u uw baan verliest of als uw relatie wordt verbroken. Maar ook tijdens een langere periode van somberheid kunt u vaak nog wel plezier beleven aan de leuke dingen in uw leven. Aan een goed gesprek met vrienden, een leuke televisieserie, lekker eten of sporten bijvoorbeeld.
Een depressie is anders. U hebt alleen nog negatieve gevoelens. De somberheid die u voelt is veel heftiger en blijft aanhouden. Niemand kan u opvrolijken, niets interesseert u meer. U voelt zich leeg en futloos. U hebt het gevoel alsof er een soort grauwe deken over u heen is gevallen, waardoor dingen niet meer goed tot u doordringen. U blijft maar in cirkeltjes denken. Vaak voelt u zich angstig of gespannen zonder te weten waarom. Het lukt op een gegeven moment niet meer om goed te functioneren in uw werk of studie.
Trauma en PTSS
Ieder mens maakt nare dingen mee. Dat hoort bij het leven. Meestal verdwijnt zo'n nare gebeurtenis na verloop van tijd uit uw dagelijkse gedachten. Maar sommige ervaringen zijn zo schokkend dat u ze niet kunt vergeten. Dat geldt bijvoorbeeld voor een ernstig verkeersongeluk, een overval, mishandeling of seksueel geweld. Of een aanslag of oorlogsgeweld. Als u zoiets meemaakt, kan dat uw leven helemaal ontregelen. Het kost tijd om van zo'n gebeurtenis te herstellen. U verwerkt de gebeurtenis langzaam. Hoelang zo'n verwerking duurt, is voor iedereen verschillend.
Maar het kan zijn dat het u, ook na lange tijd, niet lukt om deze schokkende gebeurtenis te verwerken. Dat merkt u aan lichamelijke en psychische klachten. U hebt bijvoorbeeld hartkloppingen, schrikt snel en bent somber. Als u zulke klachten hebt, hebt u misschien een posttraumatische-stressstoornis (PTSS). Dan is de gebeurtenis zo schokkend voor u geweest, dat u continu last houdt van veel spanning en stress. Uw leven na (=post) de schokkende (=traumatische) gebeurtenis is ernstig verstoord.
Stressklachten en Burn-out
Stress betekent spanning of druk. Stress is niet per definitie ongezond. U hebt een bepaalde mate van stress nodig om goed te kunnen functioneren. Maar als stress te lang aanhoudt, te vaak voorkomt en/of te groot is, kunt u tussendoor niet goed herstellen. Dan is er sprake van ongezonde stress. Wanneer u te lang wordt blootgesteld aan een stress veroorzakende situatie, kan dat zorgen voor overbelasting en uitputting.
Bij een burn-out bent u opgebrand. U voelt zich lichamelijk en geestelijk totaal uitgeput. Een burn-out is het gevolg van langdurige stressklachten die steeds erger geworden zijn en waaraan u te weinig aandacht hebt besteed. Een burn-out is vaak werkgerelateerd, maar dit hoeft niet.